مقالات

چکیده:

سیگار کشیدن نه‌تنها برای سلامت دهان بلکه برای سلامت کلی بدن مضر است. به‌طور خاص، سیگار باعث التهاب لثه، تحلیل استخوان و کندی در بهبود زخم‌ها می‌شود، که همه این موارد روند درمان ارتودنسی را دشوار می‌کند.

درمان ارتودنسی برای موفقیت به استخوان و لثه‌های سالم نیاز دارد، اما سیگار با کاهش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به این بافت‌ها، حرکت دندان‌ها را کند و درمان را پیچیده‌تر می‌کند. همچنین با افزایش تشکیل پلاک، خطر بیماری‌های لثه و آسیب به مینای دندان بیشتر می‌شود. حتی پس از اتمام درمان، سیگار ممکن است باعث برگشت دندان‌ها به حالت قبلی شود (ریلاپس).

نویسندگان این مقاله توصیه می‌کنند که ارتودنتیست‌ها حتماً ترک سیگار را به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی بیماران در نظر بگیرند تا هم نتایج درمان بهتر شود و هم سلامت طولانی‌مدت دهان حفظ گردد.

مقدمه و پیشینه

مصرف تنباکو (به‌ویژه سیگار) با افزایش خطر بیماری‌های لثه(پریودنتال)، از دست دادن دندان و کاهش موفقیت درمان‌های ارتودنسی مرتبط است. یکی از پیامدهای منفی آن، کاهش حرکت دندان‌ها در طول درمان است. اغلب افراد در سنین پایین شروع به سیگار کشیدن می‌کنند، به دلیل تلاش‌های ناموفق فراوان برای ترک آن، پیشگیری اهمیت زیادی دارد.

در ادامه مقاله اشاره می‌شود که نیکوتین تنها یکی از حدود ۷۰۰۰ ترکیب مضر موجود در تنباکو است و تحقیقات زیادی روی تأثیر آن بر بازسازی استخوان انجام شده است.

درمان ارتودنسی می‌تواند باعث تغییر در ضخامت استخوان آلوئول (استخوان نگهدارنده دندان‌ها) شود، که گاهی منجر به نقص یا سوراخ‌شدگی استخوان می‌شود به‌ویژه بسته به نوع حرکت دندان‌ها. این فرآیند شامل واکنش‌های زیستی برای بازسازی استخوان است، اما به دلیل کاهش معدنی شدن استخوان در این دوره، ساختار آن ضعیف می‌شود و احتمال بروز عوارضی مانند فرورفتگی دندان (intrusion) یا کج شدن (tipping) بیشتر می‌شود.

همچنین عواملی مثل سن، جنسیت، زمینه ژنتیکی و سبک زندگی از جمله سیگار کشیدن می‌توانند بر تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) تأثیر بگذارند.

یکی از اهداف اصلی ارتودنسی، بهبود عملکرد سیستم دهانی‌فکی (stomatognathic)، زیبایی، سلامت لثه و پایداری درمان است. از آنجا که زیبایی انگیزه مهمی برای بسیاری از بیماران است، آن‌ها اغلب براکت‌های شفاف پلاستیکی یا سرامیکی را انتخاب می‌کنند.

براکت‌های سرامیکی معمولاً در برابر تغییر رنگ مقاوم‌اند، ولی براکت‌های پلاستیکی ممکن است در اثر عوامل بیرونی (مثل غذا و نوشیدنی) یا درونی مثل اشعه UV تغییر رنگ دهند. سیگار کشیدن نیز با وارد کردن مواد مضری مانند مونواکسیدکربن به محیط دهان، می‌تواند باعث لکه‌دار شدن دندان‌ها و مواد رزینی شود. شیوع بالای مصرف سیگار در جهان (از جمله در کشورهایی مثل برزیل) نگرانی‌هایی درباره تغییر رنگ براکت‌های زیبایی به‌دلیل دود و حرارت سیگار به‌وجود آورده است.

هدف اصلی ، بررسی مشکلاتی است که بیماران ارتودنسی سیگاری با آن روبه‌رو هستند. مقاله اثرات بیولوژیکی سیگار را بر روند درمان ارتودنسی توضیح می‌دهد و راهکارهایی برای مقابله با این مشکلات ارائه می‌کند. همچنین تأکید می‌کند که برای بهبود نتایج درمان، کاهش عوارض و حفظ سلامت لثه در بلندمدت، اهمیت پرداختن به عادت سیگار کشیدن در بین بیماران ارتودنسی بسیار ضروری است.

درمان ارتودنسی می‌تواند اثرات متفاوتی بر سلامت لثه و بافت‌های اطراف دندان داشته باشد؛ ممکن است وضعیت لثه را بهبود دهد، حفظ کند یا حتی بدتر کند. بیماران در طول درمان ارتودنسی در معرض خطر بالاتری از مشکلات لثه‌ای قرار دارند. بنابراین، پیش از شروع درمان، ارزیابی کامل و دقیق سلامت لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان ضروری است.

اثرات مخرب سیگار عمدتاً به ترکیبات موجود در آن برمی‌گردد:

• نیکوتین با تنگ‌کردن عروق خونی و فعال‌سازی پلاکت‌ها،
• مونواکسید کربن با کاهش سطح اکسیژن خون،
• و هیدروژن سیانید با جلوگیری از مصرف اکسیژن در سلول‌ها.

مطالعه‌ای از Jut Berger  و همکاران نشان داد که در مردان سالمند، سیگار کشیدن با کاهش تراکم استخوان (BMD) و افزایش شکستگی‌های ستون فقرات و لگن ارتباط مستقیم دارد. این اثرات بدون توجه به سن، جنس، وزن یا وضعیت یائسگی دیده شده‌اند.

همچنین مطالعه‌ای توسط Jut Berger  و همکارانش نشان داده است که سیگار کشیدن در مردان سالمند با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) و افزایش شکستگی‌های ستون فقرات و لگن همراه است و این خطر مستقل از سن، وزن، جنسیت یا وضعیت یائسگی است.

سیگار کشیدن باعث کاهش توده استخوانی شده و با شروع پوکی استخوان، به‌ویژه در افراد مسن، ارتباط دارد. مطالعه‌ای مقطعی توسط Rhee و همکاران روی مردان میانسال کره‌ای نشان داد که عواملی مثل افزایش سن، شاخص توده بدنی (BMI) پایین، سطح پایین IGF-I در خون، و سیگار کشیدن از مهم‌ترین دلایل کاهش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) هستند.

نیکوتین، عنصر اصلی و اعتیادآور موجود در تنباکو، تأثیرات منفی زیادی بر بافت‌های دهانی دارد. این ماده با ایجاد انقباض عروقی، جریان خون و اکسیژن‌رسانی به لثه‌ها و سایر بافت‌های دهان را کاهش می‌دهد که باعث کندی روند ترمیم و افزایش خطر بیماری‌های لثه می‌شود. همچنین نیکوتین بر سلول‌های فیبروبلاست و کراتینوسیت در لثه تأثیر می‌گذارد و منجر به کاهش بازسازی بافت و آسیب‌پذیری بیشتر در برابر عفونت‌ها می‌گردد.

تأثیر سیگار بر مینی‌اسکروهای ارتودنسی:

اگرچه سیگار کشیدن یکی از عوامل افزایش‌دهنده احتمال شکست ایمپلنت‌ها و مینی‌اسکروهاست، اما لزوماً یک ممنوعیت قطعی برای درمان محسوب نمی‌شود. با این حال، دندانپزشک باید پیش از شروع درمان، سابقه‌ی دقیقی از مصرف سیگار بیمار—شامل مدت، شدت و وضعیت فعلی—به‌دست آورد. مصرف زیاد سیگار می‌تواند موفقیت درمان با مینی‌اسکروها را کاهش دهد. همچنین گرفتن رضایت‌نامه آگاهانه و توصیه به ترک سیگار از سوی متخصص ضروری است.

نتیجه‌گیری‌ها:
سیگار کشیدن به شدت روند بهبودی را به تعویق می‌اندازد، بیماری‌های لثه را تشدید می‌کند و احتمال بروز مشکلات در طول درمان ارتودنسی، از جمله از دست دادن استخوان و تحلیل ریشه، را افزایش می‌دهد. در مقایسه با افراد غیرسیگاری، این مشکلات منجر به افزایش مدت زمان درمان و نرخ بالاتر بازگشت درمان می‌شود. همچنین، سیگار کشیدن شرایط دهان را تغییر می‌دهد که باعث مشکلاتی مانند جدا شدن براکت‌ها و کاهش اثر بخشی درمان می‌شود.

سیگار کشیدن همچنین تأثیرات منفی زیادی بر سلامت استخوان و لثه دارد که باعث کاهش ثبات بلندمدت نتایج درمان ارتودنسی می‌شود. افراد سیگاری با نرخ بالاتر بازگشت و نیاز به برنامه‌های نگهداری شدیدتر روبه‌رو هستند. نیکوتین و دیگر سموم تنباکو باعث کاهش جریان خون، کاهش تأمین اکسیژن، و تضعیف دفاع‌های ایمنی می‌شوند که خطرات عفونت و کندی بهبودی را افزایش می‌دهد. این موضوع باعث حساسیت بیشتر به بیماری‌های لثه، از دست دادن استخوان و مشکلات در فرایندهای ارتودنسی، مانند افزایش نرخ شکست مینی‌اسکروها و تغییر رنگ وسایل زیبایی می‌شود.

سیگار کشیدن فعال و غیرفعال، مانند مصرف قلیان و تنباکوی بدون دود، تأثیرات مشابهی دارند. ترک سیگار به‌ویژه برای نوجوانان، برای بهبود موفقیت درمان و سلامت لثه در بلندمدت ضروری است.